بررسی علمی تاثیر کیفیت، میزان و مقدار خواب بر سردرد های میگرنی

نام اصلی مقاله: مقايسه کيفيت خواب و سردردهای ميگرنی در افراد با خواب مناسب و نامناسب
مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و سوم، شماره هفتم، ویژنامه اسفند 1391
سعید اسد نیا، دکتر فیروزه سپهریان آذر، دکتر آرش موسی الرضایی اقدم، سعید سعادتمند

چکیده:
پيش زمينه و هدف: مشکلات خواب در بيماران مبتلا به سردردهای ميگرنی بسيار شايع است. هدف پژوهش حاضر مقايسه کيفيت خواب و سردردهای ميگرنی در افراد با خواب مناسب و نامناسب می‌باشد.
روش : پژوهش حاضر توصيفی و از نوع علی مقايسه‌ای می‌باشد. جامعه آماری در برگيرنده کليه دانشجويان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه اروميه در سال تحصيلی 91-90 بودند که به شيوه نمونه گيری تصادفی خوشه‌ای ساده انتخاب شدند. بدين منظوردر مرحله اول، تعداد 280 نفر آزمون کيفيت خواب پيتسبورگ و پرسش‌نامه سنجش علائم سردرد ميگرن نجاريان را تکميل نمودند. در مرحله بعد، 115 نفر از دانشجويانی که نمره آنان در آزمون کيفيت خواب پايين تر، و 115 نفر از دانشجويانی که نمره آنان بالاتر از نقطه برش بود، انتخاب و به عنوان افراد با خواب مناسب و نامناسب گروه بندی شدند. داده‌های به دست آمده با استفاده ازآزمون آماری تحليل واريانس چندمتغيره مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند.
يافته‌ها : نتايج پژوهش نشان داد که تفاوت معناداری (001/0 = P ) بين دو گروه از لحاظ متغيرهای مورد بررسی وجود دارد و گروه با خواب نامناسب ميانگين بالاتری را در متغير سردردهای ميگرنی، کيفيت خواب و زير مقياس‌های آن يعنی کيفيت ذهنی خواب، تاخير در به خواب رفتن، طول مدت خواب، خواب مفيد، اختلالات خواب، مصرف داروهای خواب آور و اختلال عملکرد روزانه کسب نمودند.   نتيجه گيری : افرادی که از کيفيت خواب مناسبی برخوردار نيستند، سردردهای ميگرنی و مشکلات خواب بيشتری را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.

مقدمه:
سردرد یکی از معظلات بشر است، هرچند بسیاری از مبتلایان به سردرد هیچگاه به دنبال درمان نمیروند اما نیمی از مبتلایان به سردرد بروز اختلال در کارکرد روزانه را گزارش می نمایند، میزان نا توانی که سردرد در طی سال ایجاد مینماید معادل و یا حتی بیش از بیماری های عمده بشر مانند فشار خون، آرتریت روماتید، سرطان پستان است. بیش از یک میلیون بیمار سرپایی که در سال 2007 در آمریکا مشاوره دریافت کرده اند گرفتار اختلالات سردرد بودند، این اختلال (سردرد) در میزان افزایش غیبت از کار، بازدهی در کار، افزایش پریشانی های روانشناختی و همچنین در پایین آمدن کیفیت زندگی سهیم است.
میگرن یکی از متداول ترین انواع سردرد در همه جوامع بشری، از جمله ایران می باشد که میتواند تمام ابعاد زندگی شخصی، اجتماعی و کاری بیمار را تحت تاثیر قرار دهد و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، رتبه نوزدهم را در بین همه اختلالات ایجاد کننده ناتوانی در انسان به خود اختصاص داده است. این نوع سردرد با طول مدت  4 الی 72 ساعت و فواصل بدون درد و گاهی با علامت های قبل از حمله سردرد مثل خطوط زیگزاگ یا ستاره در میدان بینایی و در طول حمله با علائمی از قبیل استفراغ، تهوع، ترس از نور و ترس از صدا تشخیص داده می شود.

کلید پیشگیری از سردرد مشخص کردن عوامل محرک و انگیزاننده آن میباشد و این عوامل عمومیت نداشته و حتی یک عامل همیشه برانگیزاننده حمله، در همان شخص نمیباشد.
بیکوآل و لیپتون اشاره کردند که مداخلات دارویی و رفتاری، هوشیار بودن بر وضعیت بدن و تشویق بیمار برای حفظ وزن بهنجار، اجتناب از مصرف مفرط دارو، اجتناب از مصرف زیاد کافئین، بررسی مشکلات خواب و خروپف و تلاش در جهت درمان آن  و غربالگری و درمان افسردگی و سایر اختلالات روانپزشکی همبود از پیشرفت سردرد میگرنی جلوگیری میکند.
رابطه بین سردرد های اولیه و خواب (میگرن، تنشی و خوشه ای) در ادبیات پژوهشی تاریخچه ای طولانی دارد، راسموسن به نقل از مایزلس و بورچت گزارش می کند که اختلال خواب در بیماران مبتلا به سردرد شیوع بیشتری دارد.
توماسو، سارادو، ویکچیو، سرپینو، استاسی گزارش کردند که اختلالات خواب نشانگان رایج در افارد مبتلا به سردرد می باشد و در اشکال مزمن سردرد و بیماران دارای اختلالات روانپزشکی همبود شیوع بیشتری دارد، همچنین درد مزمن ممکن است علت کیفیت ضعیف خواب باشد. در واقع میتوان گفت وجود اختلالات روانپزشکی همبود و اختلالات خواب در افراد مبتلا به سردرد های اولیه که شامل میگرن، نوع تنشی و خوشه ای میباشد، به طور مسلم مشخص شده است. نتایج مطالعات نشان میدهد که بی خوابی، نشانه رایجی در بیماران مبتلا به سردرد مزمن روزانه میباشد و برخی دیگر به مختل شدن الگوی خواب در افرادی که از سردرد های میگرنی رنج می برند، اشاره می کنند. عده ای از محققان مانند ایسیک و همکاران نتیجه گرفته اند که خروپف کردن، نابهنجاری های خواب، عرق کردن در زی خواب، و خواب آلودگی در طی روز در بین کودکان بدون میگرن و سردرد بسیار رایج است.
بر اساس مطالعه ای در آمریکا دلگادو و همکاران گزارش کردند، افراد مبتلا به سردرد های مزمن روزانه نیمرخ روانشناختی و کیفیت خواب مشابه را نشان دادند.
خواب فرآیندی فعال است که بواسطه سیستم عصبی مرکزی - غدد درون ریز و رفتاری تنظیم می شود. خواب و استراحت نقش ترمیمی و حفاظتی داشته و در بازسازی قوای جسمی و هیجانی سهیم هستند. اغلب افراد تا زمانی که به مشکلات ناشی از خواب دچار نشوند به فواید خواب توجه ندارند. تحقیقات بهروزی فر و زنوسی، نظافتی و اسماعیلی نشان داده است که در افراد مبتلا به بیخوابی، میانگین تعداد موارد بستری در ماه تقریبا دو برابر افراد بدون سابقه اختلال خواب بوده است.
عوامل زیادی تعادل حیاتی و تنظیم شبانه روزی خواب و به نوبه خود کیفیت و کمیت خواب را تحت تاثیر قرار میدهند برنامه خواب و بیداری نامنظم، شیفت کاری، بهداشت ضعیف خب، اختلالات فیزیکی، تجویز دارو، الکل، نیکوتین، داروها، صدای بلند، روشنایی در زمان خواب، از جمله این عوامل میباشند.
نتایج مطالعات متعدد حاکی از آن است که سردرد و کیفیت خواب نامطلوب همبودی زیادی با هم دارند. با این که سازه کیفیت خواب به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد، بازنگری مربوط به ادبیات پژوهشی نشان می دهد که هنوز کیفیت خواب به طور کامل فهمیده نشده است.
کسکین و کلیسوگلو اشاره میکنند که اصطلاح کیفیت خواب هنوز به طور ضعیفی تعریف شده اما با این حال به طور وسیعی توسط محققان، درمانگران و حتی بیماران به کار برده میشود، در حالی که کیفیت خواب ضعیف یکی از خصیصه های کلیدی بی خوبی می باشد، اما مطالعات اندکی در مورد اینکه چگونه افراد موفق میشوند احساس ذهنی خود را درباره کیفیت خواب خوب یا بد تفکیک کنند انجام شده است. بیخوابی یکی از زیر مقیاس های اختلالات خواب محسوب میشود، که در آن شخص هنگام بخواب رفتن با دشواری مواجه میشود. شب بیدار میماند یا صبح زود بیدار میشود. این اختلال به طور کلی ممکن است گویای کیفیت نامطلوب خواب باشد. مفهوم کیفیت خواب به طور گسترده اطلاعاتی درباره مدت خواب، عوامل فیزیولوژیکی و همچنین ادراک روانشناختی درباره خواب مناسب ارائه می دهد.
هاروی، ستینسون، ویتاکر، موسکویتز و ویرک نیز معتقدند کیفیت خواب پدیده ای پیچیده بوده که تعریف و همچنین اندازه گیری آن دشوار می باشد، کیفیت خواب وابسته به حدس و گمان ذهنی درباره شروع آسان خواب، حفظ خواب، مجموع زمان خواب و بیدار شدن زود هنگام از خواب می باشد به علاوه فقدان بیقراری در هنگام شب، نبود حرکات در طی خواب، نبود اضطراب، استرس یا داشتن آرامش هنگام خوابیدن است.
ارتباط بین خواب و میگرن در پژوهش کلمن و راینس تایید شده است،

مصاحبه با یک متخصص مغز و اعصاب درباره سردرد

در این بخش از وبسایت بانک اطلاعات سردرد ؛ متن مصاحبه ایسنا با رئیس بیمارستان شهید صدوقی یزد را می خوانیم که طی آن این متخصص معتبر مغز و اعصاب در خصوص انواع سردرد ، علائم و نشانه ها ، علل ایجاد ، عوارض ، روش های درمان و ارتباط تغذیه با سردرد توضیحاتی را ارائه میکنند که قطعا مفید می باشد.

دكتر محمد اسلامي با بيان اين كه سردرد يكي از شايع‌ترين شكايتي است كه بيماران مراجعه كننده به پزشكان دارند، اظهار كرد:‌ سردرد يك بيماري نيست بلكه علامتي از يك بيماري است.

وي با اشاره به اينكه سردردها به سه صورت تظاهر مي‌كنند، افزود: نوع اول؛ سر درد حاد است که بدون سابقه قبلي و به طور ناگهاني ايجاد شده و اگر در گذشته سابقه سردرد در بيمار وجود داشته باشد اين سردرد از نظرشدت و كيفيت و محل درد با سردردهاي قبلي تفاوت دارد.

وي شايع‌ترين علت سردرد حاد را خونريزي مغزي، بيماري‌هاي عروقي مغز، التهاب بافت مغزي (انسفاليت) بيماري چشمي مثل آب سياه (گلوكوم)، تشنج،‌ كشيدن مايع مغزي نخاعي،‌ فشار خون بسيار بالا، تب،‌ مسموميت با CO و مصرف بعضي از داروها عنوان کرد.

اين متخصص مغز و اعصاب دومين دسته را سردردهاي تحت حاد ذكر كرد و گفت: سردردهاي تحت حاد معمولا سير نسبتا تدريجي دارند و در مدت چند هفته يا چند ماه بروز مي‌كند. اين نوع سر درد اگر در افراد مسن ديده شود و سير طولاني داشته باشد بايد جدي گرفته و بررسي كامل از آن صورت گيرد.

رئيس بيمارستان شهيد صدوقي يزد، شايع ترين عللي كه مي تواند باعث اين نوع سر درد شود را التهاب شريان گيجگاهي، ‌تومور مغز، ‌آبسه مغزي، ‌خونريزي لب، ‌افزايش فشار داخل جمجمه (پود و تومور) گرفتاري عصب سه قلو و عصب نهم، ‌فشار خون،‌ دردهاي غيرمعمول صورت، بيماريهاي مزمن ريه،‌ كم كاري تيروئيد برشمرد.

وي خاطرنشان كرد :‌ نوع سوم سردرد، ‌سردردهاي مزمن است كه ساليان سال وجود داشته و گاهي نيز حملات سر درد آن باعث ناراحتي و ناتواني بيمار شده ولي سير خوش خيم دارد.

دكتر اسلامي تصريح كرد: ‌سردردهاي عصبي،‌ ميگرن، سردردهاي خوشه اي، ‌بيماري‌هاي ستون فقرات گردني، سينوزيت و بيماري هاي دندان از جمله شايع ترين علل سر دردهاي مزمن مي‌باشد.

اين متخصص مغز و اعصاب در خصوص درمان سردرد اظهار داشت: درمان سردرد بستگي به علت آن دارد به عنوان مثال

20 روش پیشگیری از سردرد

20 ways to prevent headaches

از قدیم گفته اند که پیشگیری بهتر از درمان است در این پست مقاله ای جالب را قرار داده ایم که راهکار های زیاد و متنوعی را برای جلوگیری و پیشگیری از ایجاد و بروز سردرد ارائه می کند خواهشمند است اگر شما هم تجربیاتی برای پیشگیری از سردرد دارید در بخش نظرات درج بفرمایید تا ان شاءالله روزی سردرد های بدون علت مشخص که اکنون گریبانگیر بیشتر مردم می باشد ریشه کن گردد.

در زمانه ی ما سردرد  از بیشترین بیماری هایی که مردم به خاطر آن به پزشک مراجعه می کنند. هر روز به تعداد مبتلایان به سردرد افزوده می شود که علت آن روش های نا صحیح سبک زندگی مردم در این قرن می باشد با توجه به اینکه سردرد می تواند علل مختلفی داشته باشد بهتر است فرد مبتلا حتما به پزشک مراجعه نماید اما روش هایی هم هست که در ابتدا می توان از آنها بهره جست.

 چگونه از بروز سردرد پیشگیری‌ كنیم؟

1. هیچ وعده غذایی را حذف نکنید ، از مواد غذایی مقوی و سالم استفاده کنید. ‌در خصوص تاثیرات مواد غذایی مختلف بر سردرد در وبسایت بانک اطلاعات سردرد مطالب مفید و موثری را می توانید مطالعه بفرمایید.
2. به هم ریختگی در زمان خواب و بیداری یکی از عوامل شایع ایجاد سردرد می باشد، ‌سعی کنید که در زمانی مشخص خوابیده و در زمانی مشخص از خواب بیدار شوید و حتی در تعطیلات به آن پایبند باشید. حتما بسیاری از مردم را دیده اید که می گویند در روزهای تعطیل دچار سردرد می شوند و همچنین اذعان دارند در روز پس از تعطیلی نیز باز هم سردرد دارند علت اصلی آن این است که در روزهای تعطیل دیر تر از معمول از خواب بیدار میشوند و در نتیجه شب هم دیرتر می خوابند که این موجب بروز سردرد می شود. لذا سعی کنید در روزهای تعطیل نیز مثل سایر روزها بخوابید و بیدار شوید تا دچار سر درد و کسلی نشوید.
3. عامل بسیاری از سردرد ها ضعف عضلات گردن می باشد سعی کنید تا در هنگام کار یا مطالعه گردن خود را به صورت منظم ورزش دهید تا عضلات آن ضعیف نشده و دچار آرتروز یا سردرد های مربوطه نشوید.
4. سعی کنید که هر طور میتوانید از استرس دوری کنید، انجام برخی از کارها،رابطه با بعضی از افراد،موزیک های تند،ترافیک فعالیت های بیش از حد کاری و اقتصادی فرد را دچار استرس می کند و موجبات بروز سردرد را فراهم می کند.
5. ورزش و نرمش عمومی را فراموش نکنید ‌تنیس ، پیاده‌روی‌، ‌دوچرخه‌سواری‌، ‌دویدن آرام، ایروبیک، ‌شنا، بخصوص نرمش های کششی به علل مختلف از جمله افزایش گردش خود دفع سموم و ... موجب جلوگیری از بروز سردرد و یا کاهش آن میشود.
6. از تمرنات آرامش بخش (ریلکسیشن) استفاده کنید. در بان اطلاعات سردرد بهترین این تمرینات به شما آموزش داده میشود.
7. سعی کنید گردن و اطراف گردن خود را آرام ماساژ دهید ، بهتر است از کسی بخواهید تا اینکار را برای شما انجام دهد.
8. دمای محیط اطراف خود را زیاد گرم نکنید بهترین دما برای بدن انسان و بهبود فعالیت مغزی 25 درجه سانتیگراد میباشد.
9. در هوای سرد حتما از کلاه یا پیشانی بند استفاده نمایید.
10. در صورتی که آلودگی هوا زیاد است حتما از ماسک های فیلتر دار مخصوص استفاده نمایید.
11. روزانه حداقل 8 لیوان معمولی آب میل بفرمایید، کم آبی بدن از عوامل قطعی بروز سردرد می باشد.
12. از نشستن مداوم خودداری کنید و همچنین سعی کنید که به شکلی مناسب بر روی صندلی قرار بگیرید.
13. از خیره شدن ممتد به صفحه مانیتور خودداری کنید. در سایت بانک اطلاعات سردرد در زمینه انواع مانیتورها و تاثیر آنها روی سردرد مطالبی بسیار آموزنده ارائه می شود.
14. صحبت کردن مداوم با گوشی تلفن و موبایل موجی سردرد می شود.
15. گاهی اوقات عامل اصلی سردرد مشکلات و اختلالات بینایی می باشد که باید آن ها را برطرف کرد.
16. از مصرف و استعمال دخانیات جددا خودداری نمایید که به علل مختلف که در مقاله ای جداگانه به آن پرداخته خواهد شد دود این مواد موجب سردرد می شوند.
17. از شنیدن صداهای بلند خودداری کنید تلوزیون،رادیو و موسیقی را با صدایی آرام گوش کنید.
18. اگر از هدست و هدفون استفاده می کنید در انتخاب آن دقت کنید این وسایل اگر غیر استاندارد باشند حتما موجب سردرد و بیماری های مغزی می شوند در این وبسایت ما شما